Nöropsikolojik Testler
DEHB’de nörobilişsel işlev bozuklukları mevcut olup yapılan nöropsikolojik çalışmalarda dikkatle ilişkili dizinhibisyon, bellek kusurları, beklemeye tahammülsüzlük ve tepki zamanında artış olduğu saptanmıştır. 2013 yılında yapılan metaanaliz çalışmasında erişkin DEHB’li bireylerin çalışma belleğinde eksiklikler olduğu bildirilmiştir.
Ülkemizde nöropsikolojik testlerin bir kısmı BİLNOT bataryası kapsamı içinde standardizasyonu yapılmış olup bu batarya içindeki bazı testler, Stroop testi, Wisconsin Kart Eşleme Testi ve İşaretleme testidir. Ketleme inhibisyon yeteneğini değerlendiren Stroop testi, algısal kurulumu değişen talepler doğrultusunda ve bir “bozucu etki” altında değiştirebilme becerisini, alışılmış bir davranış örüntüsünü bastırabilmeyi, olağan olmayan bir davranışı yapabilme yeteneğini ve ayrıca odaklanmış dikkati ölçmektedir. 2007 yılında yapılan metaanaliz çalışmasında 18 çalışmadan 12’sinde Stroop testinin DEHB’deki etki boyutu pozitif olarak saptanmış olup, sağlıklı kontrollerin DEHB olan kişilere oranla bozucu etkiye daha dirençli olduğu gösterilmiştir.
Yürütücü işlevleri değerlendirmede kullanılan testlerden biri olan Wisconsin Kart Eşleme Testi WCST ile yapılan çalışmalarda DEHB olan bireylerin yürütücü işlev performanslarında yetersizlik olduğu gösterilmiştir. WCST performansı temelde, davranışın doğruluğu konusunda verilen geri bildirimden yararlanarak sınıflama ilkesini çıkarma, uyarıcının bir yönüne seçici olarak dikkat edebilme, geçerli olduğu sürece bu ilkeyi kullanma, yanlış davranışa yol açtığında ise ilkeden vazgeçebilme yani davranış kurulumunu değiştirebilmeyi içerir.
DEHB’li erişkinlerde yapılan çalışmalarda davranış kurulumunu değiştirmede eksiklikler saptanmış olup bu eksiklikler işlem hızıyla açıklanmaya çalışılmıştır. İşaretleme testleri ve çizgileri ortadan bölme testi, dikkatin mekansal dağılımını değerlendirmede kullanılan nöropsikolojik testler olup DEHB’de görsel uzaysal dikkat gruplarının işlevlerinde yetersizlikler olduğu ve işaretleme testlerinin performansının düşük olduğu bulunmuştur. Nöropsikolojik testler DEHB olan yetişkinleri olmayanlardan ayırt etmede ve tanı koymada tek başına oldukça yetersizdir.